Wat is een dweilband?
Een dweilorkest of dweilband is een muziekkapel bestaande uit blazers en slagwerkers. De muziek die gespeeld wordt is vaak carnavalesk, maar in ieder geval feestelijk. Ook wordt er door het uitdunnen van de landelijke carnavalhits, steeds vaker gegrepen naar arrangementen van bekende wereldhits. In Nederland worden ook allerlei festivals voor en door dweilorkesten gehouden (zogenaamde dweildagen of dweilbandfestivals) waarvan de Bemmelse Dweildag in Bemmel (Gelderland) de grootste is.
Oorsprong naam
Het woord 'dweil' in dweilorkesten komt van de term 'dweilen', in de zin van 'doelloos, dan wel dronken, op straat rondzwerven'. In Brabant, en in mindere mate Limburg, is (of vaker, was) het gebruikelijk om tijdens carnaval van café naar café te 'dweilen', dit gebeurde onder begeleiding van kleine carnavalskapellen die voor de muziek zorgden. Zo ontstonden al snel de termen 'dweilband' en 'dweilorkest'.
Een foutieve naamsverklaring van 'dweilorkest', is dat het betrekking heeft op de zogenaamde dweilpauzes tijdens schaatswedstrijden, waarin de baan door een dweilwagen geveegd wordt, en waarin vaak een muziekkapel het publiek bezig houdt. Dit is een typisch voorbeeld van volksetymologie, en is vooral in het Noorden van Nederland wijdverbreid.
Geschiedenis
De oorsprong van het dweilorkest is nauw verbonden aan die van harmonieën en fanfares. Vaak bestonden de dweilbandjes uit leden van een dergelijke plaatselijke muziekvereniging, en trad men enkel met carnaval op. Een van de vele benamingen voor een dweilorkest is dan ook "zatte harmonie". Ook vandaag de dag zijn nog zeer veel leden van dweilorkesten lid, of lid geweest, van een dergelijk muziekensemble. Echter met de vroegere gewoonte om enkel met carnaval op te treden werd medio de jaren zeventig veelal gebroken, en in het Noorden van Nederland, waar carnaval traditioneel niet gevierd wordt, zijn er "dweilorkesten" die tijdens het carnavalsfeest niet optreden.
Bezetting
Een dweilorkest kent, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een fanfare, brassband of harmonieorkest, geen voorgeschreven (ideale) bezetting. Sommige instrumenten, zoals trompetten, slagwerk en trombones zijn echter aanwezig in vrijwel elk orkest, terwijl dwarsfluiten en hoorns, op een enkel orkest na, niet of zeer zelden voorkomen. Deze laatsten worden trouwens over het algemeen niet als echte dweilinstrumenten gezien. Andere veel geziene instrumenten zijn de bariton, sousafoon, saxofoon (zowel alt als tenor) en klarinet.
Bron: Wikipedia
